Ođđa digibálvalusat movttiidahttet johtui lundui – Meahciráđđehus applikašuvdna buktá olgolihkadanbáikkiid buohkaid olámuddui
Meahciráđđehusa Luonddubálvalusat ovddida riikkaviidosaš digitála bálvalusa, mii čohkke oktii sierra doaibmiid olgolihkadeapmái laktásan čuozáhagaid, máđijaid ja bálvalusaid. Mihttomearrin lea veahkehit olbmuid gávdnat alcceseaset heivvolaš olgolihkadanvejolašvuođaid ain álkibut. Bálvalusaid ovddideapmi lea oassi mannan jagi almmustahtton našuvnnalaš luonddu áhpásmuhttinanu strategiijas. Ođđa applikašuvdna ja neahttabálvalus bohtet nuvttá buohkaid atnui jagi 2024 áigge.
Meahciráđđehus Luonddubálvalusat ođasmahttá álbmotmehciid ja eará Meahciráđđehusa vánddardančuozáhagaid ovdanbuktán lundui.fi –neahttabálvalusa ja ovddida dan bálddas Lundui-mobiilaapplikašuvnna. Ođđa neahttabálvalus ja applikašuvdna buktet ee. gielddaid ja servviid bajásdoallan olgolihkadan- ja vánddardančuozáhagaid seammá bálvalussii stáhta eatnamiin lean čuozáhagaiguin. Ná lundui áigon ii dárbbaš šat ohcat dieđuid eará bálvalusain, muhto ovdamearkan iežas lagašguovllu olgolihkadanmáđijat gávdnojit álkit seammá báikkis.
Buresveadjin ja dearvvašvuohta luonddus
Ođđa digibálvalusaid ovddideapmi lea oassi našuvnnalaš luonddu áhpásmuhttinanu strategiija ollašuhttimis. Strategiija gárvvásmuvvui 2022 vuosttas geardde Suomas ja dat ollá gitta jagi 2030 rádjai. Dan mihttomearri lea veahkehit riikkavuložiid veadjit buorebut, oktavuođas luondduin ja dan gudnejahttimiin.
”Ođđa Lundui-bálvalusaid váldojurdda lea ’ovtta luŋkká vuođđojurdagiin’ fállat riikkavuložiidda ja Suomas mátkkošteaddjiide buot dárbbašlaš dieđu olgolihkadanvejolašvuođain ja áhpásmuhttinbálvalusain. Lundui-bálvalusat leat luonddu áhpásmuhttinanu strategiija ollašuvvámis eanemus guovddáš doaimmat”, dadjá Miliza Malmelin, luonddu áhpásmuhttinanu strategiija koordinašuvdnajoavkku sátnejođiheaddji birasministeriijas.
Ođđa bálvalusaiguin háliidat lasihit buresveadjima luonddus lihkadeami bokte ja dorvvastit luondduárvvuid seailuma boahttevaš sohkabuolvvaide.
”Háliidat dahkat bálvalusa man lea álki geavahit, ja mii movttiidahttá buohkaid áhpásmuvvat Suoma luonddus beroškeahttá iežas buđaldusain, motiivvain dahje návccain”, muitala ođđa bálvalusaid ovddideamis vástidan Niko Tynkkynen Meahciráđđehusas.
Earálágan olgolihkadeaddjiide heivvolaš luonddučuozáhagat gávdnojit ain
Ođđa lundui-bálvalusat ovdanbuktet máŋggabealagiid geavaheaddji lagašguovllus lean luonddučuozáhagaid ja lasihit diđolašvuođa earálágan áhpásmuhttinvejolašvuođain. Bálvalusas oidnojit ee. vánddardan- ja olgolihkadanguovllut, máđijat, oaidnámušat ja bálvalanráhkadusat dego dollasajit, lávut ja kájat.
Čuozáhagaid sáhttá guorahallat ja ohcat geavaheaddji dárbbuid mielde: geavaheaddji sáhttá ohcat vaikkoba meahccesihkkelastimii dahje meallumii heivvolaš čuozáhagaid smávva vánddardanbáikkiin gitta álbmotmehciide. Čuozáhagaid ozus ja ovdanbuktimiin ávkkástallat báikedieđu ja kártasisdoaluid. Ođđa bálvalusat sáhttet movttiidahttit luonddutuvrii maiddái čuozihuvvon dieđihemiin ovdamearkan miellagiddevaš ođđa čuozáhagain dahje áigeguovdilis dáhpáhusain.
Suvdilis ja vásttolaš luonddu áhpásmuhttinanu ovddideamen
Ođđa Lundui-bálvalusat movttiidahttet ja stivrejit luonddus lihkadeaddjiid doaibmat riekta luonddu buresveadjima ja iežas dorvvolašvuođa geahččančiegas ee. vánddardanetikeahta, juohkeolbmorivttiid ja čuozáhagaid njuolggadusaid vuođul. Bálvalus doarju dárbbašlaš dáidduid oahppama ja fállá dieđu luonddus, mii ovddida luonddugaskavuođa čiekŋuma. Bálvalus sáhttá veahkehit maiddái álkidahttit olmmošvallji bivnnuhis guovlluin ja geahpedit stuorra galledeaddjimeari hehttehusaid lundui go fállá dieđe galledeaddjimeriin čuozáhagain sierra áiggiin ja evttoha molssaevttolaš máđijaid.
Ođđa bálvalusaid ovddidat ovttasbarggus – áššehasat čavga mielde
Ođđa bálvalusat ovddiduvvojit Meahciráđđehusa jođihemiin ovttasbarggus birasministeriija, Jyväskylä universiteahta ja olgolihkadanorganisašuvnnaiguin. Áššehasa oaidnu lea dehálaš, ja bálvalusaid ovddideamis ávkkástallatge Meahciráđđehusa ođđa fuođđo- ja luondduservoša. Birasministeriija koordinere luonddu áhpásmuhttinanu strategiija ollašuvvama. Jyväskylä universiteahta lihkadandiehtaga dieđagoddi hálddaša ja ovddida riikkaviidosaš ja almmolaš lihkadeami báikediehtovuogádat Lipas:a.
Bálvalusaid diehtosisdoalu bajásdollet lihkadanbáikkiid vástoolbmot gielddain, áhpásmuhttinguovllusearvvit, olgolihkadanorganisašuvnnat ja earát lihkadanbáikkiid eaiggádat. Guovddáš ovttasbargoguoibmi organisašuvnnaiguin dahkkojuvvon ovttasbarggus lea Suomen Latu.
Lassedieđut
- Lassedieđut áhpásmahttingeavaheami strategiijas (ym.fi, suomagillii)
- Lassedieđut Meahciráđđehusa áššehasovttasbarggus dahjege fuođđo- ja luondduservošis: Metsähallitus etsii tuhatta henkilöä Erä- ja luontoyhteisön jäseniksi – tule kehittämään yhdessä luonnossa liikkujien tulevaisuuden palveluita (dieđáhusa 19.1.2023, luontoon.fi, suomagillii).