2019

Kuultõs: Kueʹllšeellmõš sääʹmvuuʹdest 2020–2022

KUULTÕS
Meäʹcchalltõs lij Meäʹcchalltõõzzâst uvddum lääʹjj (234/2016) 18 § nuäjja 13.12.2019 uʹvddmes tuʹmmstõõǥǥivuiʹm 4805/2019/08.02.00 da 4807/2019/08.02.00 raavääm vooudlaž meäʹrid Meäʹcchalltõõzz vaaldšmest åårrai riikk čääʹccvuuʹdi âânnmõõžžâst kueʹlšeellmõʹšše. Tuʹmmstõk 4805/2019 kuâskk jânnamtiõđlânji säʹmmlai dommvuuʹd da tuʹmmstõk 4807/2019 jeeʹres Lääʹddjânnam.

Tuʹmmstõõǥǥid ââʹnet vueiʹnnemnalla 31.1.2020 räjja Meäʹcchalltõõzz kõõskõsjuâkksest (Ratatie 11, 01301 Vantaa), Âʹvvel tuåimmpääiʹǩest (Ivalontie 10, 99800 Ivalo), Pâʹjj-Lappi luâttkõõskõs Siidast (Inarintie 46, 99870 Inari) da Tuõddâr-Lappi Luâttkõõskõõzzâst (Peuratie 15, 99400 Enontekiö) di lââʹssen Meäʹcchalltõõzz eraluvat.fi-seeidain.

Äʹššǩeeʹrj vueiʹnnemnalla piijjmest iʹlmmtet Veerǥlaž lõõstâst di lââʹzzen täin gaʹzeââʹtin: Helsingin Sanomat, Lapin Kansa, Kaleva, Kainuun Sanomat, Maaseudun tulevaisuus da Hufvudstadsbladet.

Tuʹmmstõõǥǥid vuäitt ooccâd muttâz lääiteeʹl Tâʹvv-Lääʹddjânnam vaaldšemvuõiggsa 30 peeiʹv seʹst tuʹmmstõõǥǥi teâttanvuäǯǯmest. Tääʹrǩab vuäʹppõõzz muttâz ooccâm diõtt lie mieʹlddõssân åårrai läittampõʹmmjin.

Teâttânvuäǯǯmõõžž ǩiõččât šõddâm čiiččad peiʹvven iʹlmmtõõzz õlmstâʹttmest 13.12.2019 Veerǥlaž lõõstâst leʹbe 20.12.2019. Läittamäiʹǧǧ poott 20.1.2020.

Vantaast 13. peiʹvven jooulmannu 2019

MEÄʹCCHALLTÕS

Kueʹllšeellmõš sääʹmvuuʹdest 2020–2022 (PDF, 878 kt, eraluvat.fi)

Kalastus muualla Suomessa 2020–2022 (PDF, 4 Mt, eraluvat.fi, lääddas)

(11.10.2019)

Harri Koskinen Siidda čájáhusarkiteaktan

Sääʹm-muʹzei da Pâʹjj-Lappi luâttkõõskõs Siida oođeemnallšem takaičuäjtõõzz arkktehtplaaneeʹjen lij vaʹlljuum täävvai Harri Koskinen. Ânnʼjõž čuäjtõs oođeet Siida veeideem da vuâđđteevvam õhttvuõđâst. Ođđ čuäjtõs valmštââvv njuhččmannust 2022.

Harri Koskinen da suu põõrǥâs Teollisuuden Ystävät Oy tuâjjan lij oođeemnalla åårrai takaičuäjtõõzz čuäjtõsarkktehtuur- da graaflaž plaanummuš di čuäjtõõzz raajtummuš da raajjmõõžž vuåppmõš. Koskinen koon kuʹǩesäiggsa õhttsažtuâjjtaaurõõžž liâ jm. Iittala da Genelec. Son lij tuejjääm Tapio Wirkkala da Oiva Toikka mââimõs čuäjtõõzzi arkktehtuurid. Karriääʹres aalǥ rääʹjest Koskisest liâ leämmaž määŋg ålggjânnam ääʹššla ââldmõsân Japanist da Italiast. Tän eeʹjj looppâst Kiotost ävvan suu plaanuum hoteʹllkonseʹpt.

- Sääʹm-muʹzei da Luâttkõõskõs Siida čuäjtõsoođummuš lij sämmai mooʹččes da määŋgpeällsaž plaanummušvaʹǯǯtõs lij sääʹmkulttuur tääʹrǩmõs äʹšš. Vuârdam čuuʹt õhttsažtuâj määŋgi taaurõõžživuiʹm, särnn Harri Koskinen.

Siida čuäjtõsoođummuš lij kompaktt da miârkteei kuʹsǩǩ muʹzei- da luâttkõõskõspõõrt vuâđđteevvmõõžž da veeidõõzz pirr. Sääʹm-muʹzei šurr Sari Valkonen lij toođvaž, što pâʹjjel 20- eeʹǩǩed räjja kuâstam čuäjtõs oođeet, da što Koskinen vuäǯǯat tuõjju mieʹldd.

- Koskinen lij grååtnai vaʹlljummuš tuejjeet pueʹrmõs raamm čuäjtõs-siiʹsǩid, mäʹhtt Kansallismuʹzeist mååusat puõʹtti sääʹmkaauʹnid, koin lij jeäʹrben täʹrǩǩ rool ođđ čuäjtõõzzâst, särnn Valkonen.

- Meäʹcchalltõõzz Luâttkääzzkõõzzi luâttmuõrrkaardâs šurr Pirjo Seurujärvi rämmaš, što čuäjtõõzz arkktehtplaaneeʹjen vuäǯǯat peäggtum täävvai, Harri Koskinen.

Siida ânnʼjõž väʹlddčuäjtõõzz plaaneeʹjen 1990 lååǥǥast leʹjje ärvvsa arkkteeht Juhani Pallasmaa da Sami Wirkkala. Harri Koskinen šõõddi vaʹlljuum oođeemnalla åårrai Siida čuäjtõsarkktehten da tõt lij fiinâs da ärvvsaž juätkk Siida mainnsa. Koskinen rool puätt leeʹd kõskksaž čuäjtõõzz kulttuur- da luâttsiiskõõzzi õʹhttešiõttummšest.

Arkktehtplaaneei vaʹlljummuš čõõđteš õlmmsa haʹŋǩǩõsmõõntõõllmõõžž mieʹldd. Haʹŋǩǩõsmõõntõõllmõš leäi kueiʹtpooddlaž, da tõõzz siiʹsǩtõõvi nuuʹbb podd-a ouddnam taʹrjjeeʹjin annum tuâjjčuäjtõs.

Lââʹssteâđ

  • Muʹzeišurr Sari Valkonen, teʹlfon 040 767 1052, neʹttpååʹšt sari.valkonen@samimuseum.fi
  • Luâttmuõrrkaardâsšurr Pirjo Seurujärvi, teʹlfon 040 767 1052, neʹttpååʹšt pirjo.seurujärvi@metsa.fi
  • Täävvai Harri Koskinen, teʹlfon 040 551 8160, neʹttpååʹšt harri@harrikoskinen.com

 

Siida lij Aanrest, da toʹben tuåimmje Sääʹm-muʹzei  da Pâʹjj-Lappi luâttkõõskõs Siida di Restrantt Sarrit.

Sää´m-muʹzei Siida tuåimmjummust vaʹsttad Sää´m-muʹzeifondd. Pâʹjj-Lappi luâttkõõskõs Siida kooll Meäʹcchalltõõzz väʹlddkååddlaž luâttkõõskõs-säiʹmmõʹsse.

Eeʹjjest 1998 äävuum Siida-põrtt vuâđđteevat da veeideet. Veeidõsvueʹzzid sâjjdâʹtte Sääʹm-muʹzei norldõksââʹj di restrantt. Sääʹm-muʹzei da luâttkõõskõõzz õhttsaž takaičuäjtõs oođeet. Oođeep, leša kääzzkâʹsttep čõõđ vuâđđteevvam- da čuäjtõsoođummuš ääʹjj. Ääʹveep vuâđđtivvum da veeiduum Siida di ođđ čuäjtõõzz njuhččmannust 2022.

(13.9.2019)

Ǩeârõk čuâvv Tâʹvv-Sääʹmjânnmest

Čõhčč lij puättam da ǩeârõõǥǥ čuõʹvveš eunnas leäʹdǧǧe Tâʹvv-Sääʹmjânnmest ååʹn moččânji. Uʹccjooǥǥâst ǩeârõk lij juʹn tiuddsast mooččâdvuõđâst. Aanrest võl vueʹrddep: lõsttmuõrin lie võl simmna ruõnnâz lõõst še.

Mõõni ǩieʹss leäi samai iisâs, håʹt mâka muäʹdd liõgg poodd leʹjje še. Õõʹbri pâi simmna da jääuʹrin čääʹʒʒ lie cueʹjjest miâlggâd juõʹǩǩsââʹjest Aanar da Uʹccjooǥǥ vuuʹdin. Jooʹttjid tät pohtt hiâlpummuž, ǥu jieʹǧǧid da čaaʹʒʒid vueiʹtet puârast râstlded. Kevo luâttmuõrrkaardsast čääʹcc lij takai õllâdvuõđâst.

Tâʹvv-Sääʹmjânnam luâtt lij loommâm jooʹđi da siʹjjid lie leämmaš jeänab mõõni ǩieʹss äiggan ǩeäinin ǥu ääiʹjben. Poostpõõʹrtid da tollsââʹjid lie leämmaš viiššlânji âânnmõõžžâst. Tõid huõlid še jeänab.

Lââʹssteâđ

Piilola pälggaz prääʹzniǩ jååttmõš älgg Njeäʹllmest

Meäʹcchalltõõzz Pâʹjj-Sääʹmjânnam luâđkõõskõs Siida reäšš õõutveäkka Pâʹjj-Pâččjooǥǥ meermieʹcc organisaatioin vuäʹpstum Piilola pälggaz 10-ekksaž prääʹzniǩ jååttmõõžž 31.8.-1.9.2019. Jååttmõš älgg Lääʹddjânnam peäʹlest Väʹččer poostaijânnmest da poott Pâʹjj-Pâččjooǥǥ meermeäcca Taarâst.

Jååʹtted lie vueʹlǧǧmen nuʹtt 40 oummu Lääʹddjânnmest, Taarâst da Ruõššjânnmest. Jooʹđi noorrâʹtte piâtnâc 30.8. Erähoteʹll Njeäʹllmest pieʹll peeiʹvin da siʹrdde tõn mâŋŋa õõutveäkka Piilola pälggaz aʹlǧǧe buussin. Vuässõõđi iinnste jååttmõõžž äiʹǧǧen kueʹhtt iinn luâđast. Taarr peälla Vaggatem siidâst jooʹđi lie pâʹsspeiʹvven 1.9.2019 nuʹtt pieʹll peeiʹv äiʹǧǧen.

Lääʹddjânnam luâđ peiʹvv leäʹt prääzkjam juʹn eeʹjjest 2013 Påʹrǧǧmannu mââimõs sueʹvten. Tän eeʹjjest peiʹvv lij sueʹvet  31.8. Suomen Latu organisaatio ǩeâštat puk oummu Lääʹddjânnmest vueʹđđed teʹl iinn ålggan. Piilola pälggaz jooʹđi peäʹsse vaʹstteed kåččmõʹšše.

Lââʹssteâđ

Kirsi Ukkonen teʹl. 0400 479 986

Meäʹcchalltõs õlmstâtt Lappi beäʹlnn kueʹllšiiʹllʼjid spesiaalnââmar

Meäʹcchalltõõzz Tuikki-lõõst spesiaalnââmrest liâ siiskõõzz lääʹdd lââʹssen tâʹvvsääʹmǩiõʹlle, nuõrttsääʹmǩiõʹlle da aanarsääʹmǩiõʹlle. Še tät lõstt lij lookkâmnalla lââʹssen Eräluvat.fi-seeidain.

Tuikki lij kueʹllšeeʹllemlõstt, kååʹtt jueʹjjet piirieeʹjji Meäʹcchalltõõzz kueʹllšeeʹllemäʹššniiʹǩǩid. Tuikki vuõssmõs spesiaalnââmrest säärnat, måkam kueʹllšeeʹllemlooʹvid samai Uccjoʹǩǩe, Aanra da Jeänõʹǩǩe vuäǯǯ täʹst ooudårra, ǥu parlameʹntt raaji muttsid kueʹllšeeʹllemläkka.

Lõstt âânn seʹst reportaasid kueʹllšeellmõõžžâst Lappi beäʹlnn, leša pukin kõõsksummuž siiskõs kuâskk lååʹppoođummuž. Pâʹjj-Lappi beäʹlnn kåʹddaazzi vueiʹtte äʹlǧǧed seärad 22.5. låʹnsted 40 eeuʹr pââʹjjlooʹvid, kook käʹtte âlddsin puk jiijjâs kååʹdd jokkvuuʹdid. Ođđ lååʹpp vuâđđââvv parlameeʹnt tuʹmmstõʹǩǩe muʹtted kueʹllšeeʹllemlääʹjj. Päiʹǩǩvuõttsaid sutkklooʹvid vuäitt äʹlǧǧed haʹŋǩǩeed Eräluvat-neʹttkaaupâst da kääzzkõsnââmrest 020 692424 juʹn mââibaarǥ 21.5. čiâss 9.

”Haaʹliim, što teâtt ođđ looʹvin leʹčči ååʹn vueiʹtlva määŋg mieʹldd åårrjin jiijjâs jieʹnnǩiõlin tâʹvvbeäʹlnn. Tän eeʹjj vieʹttjet še alggmeeri ǩiõl eeʹjj”, särnn Tuikki vueiʹvvtuåimteei Aku Ahlholm Meäʹcchalltõõzzâst.

Tuikki-lõõst väʹlddkååddlaž versio õlmstõʹtteš njuhččmannust. Lõõst teädldõk leäi 46 000 lõsttâd. Lõstt lij lookkâmnalla EräluvaHei!.fi-seeidain.

Tuikki-lõõst Lappi spesiaalnââmar teädldõk lij 5 000 lõsttâd.

Lââʹssteâđ

  • Saaǥǥtemšurr Aku Ahlholm, Tuikki vueiʹvvtuåimteei, Meäʹcchalltõs, 040 4814890 (lääddas)

Pâʹjj-Lappi kueʹllšeeʹllemlooʹvi kaaupšummuš älgg

Kueʹllšiiʹllʼji jiânnai vueʹrddem lååʹppkaaupšummuš Uccjoʹǩǩe, Aanra da Jeänõʹǩǩe älgg puõʹtti neäʹttlest. Kåʹddaazzi vueiʹtte tâʹl låʹnsted seärad 22.5. čiâss 9 ääʹljeel luâttkõõskõõzzin 40 eeuʹr pââʹjjlååʹv, koin vuäǯǯ vuõggkueʹlšeeʹlled  jiijjâs kååʹdd vuuʹdest jokkpaaiʹǩin. Ålggpäiʹǩǩ-kåʹddaazzi vueiʹtte äʹlǧǧed mââibaarǥ 21.5. čiâss 9 haʹŋǩǩeed päiʹǩǩvuõttsaid sutkklooʹvid Eräluvat-neʹttkaaupâst leʹbe kääzzkõsnââmrest 020 69 2424.

Kueʹllšeeʹllempââʹjj älgg šuurmõs pieʹǩǩest jokkvuuʹdin 1. ǩieʹssmannu. Kaaupšummuž alttummuš lij tän eeʹjj mâŋŋnam. Parlameʹntt tuʹmmji kueʹllšeeʹllemlääʹjj muttsest pâʹsslašttâm-mannust, koon mâŋŋa Meäʹcchalltõs saaǥǥstõõli pääiklain da Sääʹmtiiʹǧǧin kueʹllšeeʹllem riâššmõõžžâst.
Tän mâŋŋa Meäʹcchalltõs vueiʹti uʹvdded ođđ mieʹrrtuʹmmstõõǥǥ, koʹst räʹtǩǩeeš kueʹllšeeʹllemlooʹvi jäänmõsmeäʹrid.  Kaaupšummuš lij vuåittum altteed eman, ǥu tuʹmmstõõǥǥ mââibeällsaž läittamäiʹǧǧ lij puuttâm da mädd- da meäʹcctäällministeria lij staanääm kåʹddaazzi jokklooʹvi hââʹdd. Hâʹdd lij 40 eeuʹr.

Uccjooǥǥâst, Aanrest leʹbe Jeänõõǥǥâst põõššinalla jälsteei kåʹddaazzi vueiʹtte låʹnsted seärdest ääʹljeel pââʹjjlååʹv jooǥǥid, kook liâ luõzz leʹbe kuuʹǯ kaggõõttâmvuuʹd.  Vueʹllâkksaid lååʹpp lij däära. Looʹvi meäʹrest ij leäkku mieʹrruum mieʹrr, nuʹt säärneeʹl tõn vueiʹtte låʹnsted puk pääikla. Pääikla vueiʹtte låʹnsted pââʹjjlååʹves Pâʹjj-Lappi luâttkõõskõõzzâst Siidast, Meäʹcchalltõõzz Âʹvvel kääzzkõspääiʹǩest da Tunturi-Lappi luâttkõõskõõzzâst Jeänõõǥǥâst.
Ålggpäiʹǩǩ-kåʹddaazzi vueiʹtte vuäʹstted päiʹǩǩvuõttsaid sutkklooʹvid Pâʹjj-Lappi jooǥǥid. Täk lååʹv liâ mieʹrrõsttum. Täid looʹvid vuäitt haʹŋǩǩeed 21.5. čiâss 9 ääʹljeel Eräluvat.fi-neʹttkaaupâst leʹbe kääzzkõsnââmrest 020 69 2424.

Kåʹddaazzi määuʹsteʹmes kueʹllšeeʹllemlååʹpp Uccjooǥǥâst, Aanrest da Jeänõõǥǥâst lij ooudâs viõǥǥâst valdia čaaʹʒʒin, kook liâ jeeʹres vuuʹd ǥu luõzz leʹbe kuuʹǯ kaggõõttâmčääʹʒʒ. Määuʹsteʹmes lååʹpp jeeʹres vuuʹdid kuâskk vuõgg- da šeeʹllemneävvkueʹllšeellmõõžž. Määuslaž jokklååʹpp kuâskk tõn sâjja pâi vuõggkueʹllšeellmõõžž.

Puk vuuʹd, koid lååʹv kueʹsǩǩe, kuâsttje Meäʹcchalltõõzz Eräluvat.fi-kääzzkõõzzâst. Lââʹssen Meäʹcchalltõs õlmstâtt äʹššniiʹǩǩid Tuikki-lõõst spesiaalnââmar Pâʹjj-Lappi kueʹllšeellmõõžžâst.

Lââʹssteâđ